బ్రహ్మణస్పతి సూక్తమ్ – Brahmanaspati Suktam

(.వే..౨౩.)
గ॒ణానా”o త్వా గ॒ణప॑తిం హవామహే
క॒విం క॑వీ॒నాము॑ప॒మశ్ర॑వస్తమమ్ |
జ్యే॒ష్ఠ॒రాజ॒o బ్రహ్మ॑ణాం బ్రహ్మణస్పత॒
న॑: శృ॒ణ్వన్నూ॒తిభి॑: సీద॒ సాద॑నమ్ ||

(.వే..౧౮.)
సో॒మాన॒o స్వర॑ణం కృణు॒హి బ్రహ్మణస్పతే |
క॒క్షీవ॑న్త॒o ఔ॑శి॒జః || 1


యో రే॒వాన్ యో అ॑మీవ॒హా వ॑సు॒విత్ పు॑ష్టి॒వర్ధ॑నః |
న॑: సిషక్తు॒ స్తు॒రః || 2


మా న॒: శంసో॒ ర॑రుషో ధూ॒ర్తిః ప్రణ॒ఙ్ ర్త్య॑స్య |
రక్షాణో బ్రహ్మణస్పతే || 3


ఘావీ॒రో రి॑ష్యతి॒ యమిన్ద్రో॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॑: |
సోమోహి॒నోతి॒ మర్త్యమ్ || 4


త్వం తం బ్రహ్మణస్పతే॒ సోమ॒ న్ద్ర॑శ్చ॒ మర్త్యమ్ |
క్షి॑ణా పా॒త్వంహ॑సః || 5

(.వే..౪౦.)
త్తి॑ష్ఠ బ్రహ్మణస్పతే దేవ॒యన్త॑స్త్వేమహే |
ప॒ ప్ర న్తు మ॒రుత॑: సు॒దాన॑వ॒ న్ద్ర॑ ప్రా॒శూర్భ॑వా॒ సచా” || 6


త్వామిద్ధి స॑హసస్పుత్ర॒ ర్త్య॑ ఉపబ్రూ॒తే ధనేహి॒తే |
సు॒వీర్య”o మరుత॒ స్వశ్వ్య॒o దధీత॒ యో వ॑ చ॒కే || 7


ప్రైతు॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॒: ప్ర దే॒వ్యేతు సూ॒నృతా” |
అచ్ఛావీ॒రం నర్య”o ప॒ఙ్క్తిరాధసం దే॒వా య॒జ్ఞం న॑యన్తు నః || 8


యో వా॒ఘతే॒ దదాతి సూ॒నర॒o సు॒ ధ॑త్తే॒ క్షి॑తి॒ శ్రవ॑: |
స్మా॒ ఇళా”o సు॒వీరా॒మా య॑జామహే సు॒ప్రతూ॑ర్తిమనే॒హసమ్ || 9


ప్ర నూ॒నం బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॒ర్మన్త్ర”o వదత్యు॒క్థ్యమ్ |
స్మి॒న్నిన్ద్రో॒ రు॑ణో మి॒త్రో అ॑ర్య॒మా దే॒వా ఓకా”oసి క్రి॒రే || 10


తమిద్వోచేమా వి॒దథే॑షు శ॒oభువ॒o మన్త్ర”o దేవా నే॒హసమ్ |
ఇ॒మాం చ॒ వాచ”o ప్రతి॒హర్య॑థా రో॒ విశ్వేద్వా॒మా వోఅశ్నవత్ || 11


కో దేవ॒యన్త॑మశ్నవ॒జ్జన॒o కో వృ॒క్తబ॑ర్హిషమ్ |
ప్రప్ర॑ దా॒శ్వాన్ప॒స్త్యాభిరస్థితాన్త॒ర్వావ॒త్ క్షయ”o దధే || 12


ప॑ క్ష॒త్రం పృఞ్చీ॒త న్తి॒ రాజ॑భిర్భ॒యే చి॑త్సుక్షి॒తిం ద॑ధే |
నాస్య॑ వ॒ర్తా త॑రు॒తా మ॑హాధ॒నే నార్భేఅస్తి వ॒జ్రిణ॑: || 13

(.వే..౨౩.)
గ॒ణానా”o త్వా గ॒ణప॑తిం హవామహే క॒విం క॑వీ॒నాము॑ప॒మశ్ర॑వస్తమమ్ |
జ్యే॒ష్ఠ॒రాజ॒o బ్రహ్మ॑ణాం బ్రహ్మణస్పత॒ న॑: శృ॒ణ్వన్నూ॒తిభి॑: సీద॒ సాద॑నమ్ || 14


దే॒వాశ్చి॑త్తే అసుర్య॒ ప్రచే॑తసో॒ బృహ॑స్పతే య॒జ్ఞియ”o భా॒గమానశుః |
ఉ॒స్రా ఇ॑వ॒ సూర్యో॒ జ్యోతి॑షా మ॒హో విశ్వేషా॒మిజ్జ॑ని॒తా బ్రహ్మ॑ణామసి || 15


వి॒బాధ్యారి॒రాప॒స్తమా”oసి చ॒ జ్యోతి॑ష్మన్త॒o థ॑మృ॒తస్య॑ తిష్ఠసి |
బృహ॑స్పతే భీ॒మమ॑మిత్ర॒దమ్భ॑నం క్షో॒హణ”o గోత్ర॒భిద”o స్వ॒ర్విదమ్ || 16


సు॒నీ॒తిభి॑ర్నయసి॒ త్రాయ॑సే॒ న॒o యస్తుభ్య॒o దాశా॒న్న తమంహోఅశ్నవత్ |
బ్ర॒హ్మ॒ద్విష॒స్తప॑నో న్యు॒మీర॑సి॒ బృహ॑స్పతే॒ హి॒ తత్ తేమహిత్వ॒నమ్ || 17


తమంహో॒ దు॑రి॒తం కుత॑శ్చ॒న నారాతయస్తితిరు॒ర్న ద్వ॑యా॒విన॑: |
విశ్వా॒ ద॑స్మాద్ధ్వ॒రసో॒ వి బాసే॒ యం సు॑గో॒పా క్ష॑సి బ్రహ్మణస్పతే || 18


త్వం నోగో॒పాః ప॑థి॒కృద్వి॑చక్ష॒ణస్తవ॑ వ్ర॒తాయ॑ మ॒తిభి॑ర్జరామహే |
బృహ॑స్పతే॒ యో నోఅ॒భి హ్వరోద॒ధే స్వా తం మ॑ర్మర్తు దు॒చ్ఛునా॒ ర॑స్వతీ || 19


ఉ॒త వా॒ యో నోమ॒ర్చయా॒దనాగసోఽరాతీ॒వా ర్త॑: సాను॒కో వృక॑: |
బృహ॑స్పతే॒ ప॒ తం వ॑ర్తయా ప॒థః సు॒గం నోఅ॒స్యై దే॒వవీ॑తయే కృధి || 20


త్రా॒తార”o త్వా త॒నూనా॑o హవామ॒హేవ॑స్పర్తరధివ॒క్తార॑మస్మ॒యుమ్ |
బృహ॑స్పతే దేవ॒నిదో॒ ని బ॑ర్హయ॒ మా దు॒రేవా॒ త్త॑రం సు॒మ్నమున్న॑శన్ || 21


త్వయావ॒యం సు॒వృధా॑ బ్రహ్మణస్పతే స్పా॒ర్హా సు॑ ను॒ష్యా ద॑దీమహి |
యా నోదూ॒రే త॒ళితో॒ యా అరాయో॒ఽభి న్తి॑ జ॒oయా॒ తా అ॑న॒ప్నస॑: || 22


త్వయావ॒యము॑త్త॒మం ధీహే॒ యో॒ బృహ॑స్పతే॒ ప్రి॑ణా॒ స్ని॑నా యు॒జా |
మా నోదు॒:శంసోఅభిది॒ప్సురీ॑శత॒ ప్ర సు॒శంసామ॒తిభి॑స్తారిషీమహి || 23


అ॒నా॒ను॒దో వృ॑ష॒భో గ్మి॑రాహ॒వం నిష్ట॑ప్తా॒ త్రు॒o పృత॑నాసు సాస॒హిః |
సి॑ స॒త్య ఋ॑ణ॒యా బ్రహ్మణస్పత ఉ॒గ్రస్య॑ చిద్దమి॒తా వీళుహ॒ర్షిణ॑: || 24


అదేవేన॒ న॑సా॒ యో రి॑ష॒ణ్యతి॑ శా॒సాము॒గ్రో న్య॑మానో॒ జిఘా”oసతి |
బృహ॑స్పతే॒ మా ప్రణ॒క్ స్య॑ నో వ॒ధో ని ర్మ మ॒న్యుం దు॒రేవ॑స్య॒ ర్ధ॑తః || 25


రే॑షు॒ వ్యో॒ మ॑సోప॒సద్యో॒ న్తా॒ వాజేషు॒ ని॑తా॒ ధన”o‍ధనమ్ |
విశ్వా॒ ద॒ర్యో అ॑భిది॒ప్స్వో॒ మృధో॒ బృహ॒స్పతి॒ర్వి వ॑వర్హా॒ రథా”ఁ ఇవ || 26


తేజి॑ష్ఠయా ప॒నీ ర॒క్షస॑స్తప॒ యే త్వాని॒దే ద॑ధి॒రే దృ॒ష్టవీర్యమ్ |
ఆ॒విస్తత్ కృ॑ష్వ॒ యదస॑త్ ఉ॒క్థ్యం బృహ॑స్పతే॒ వి ప॑రి॒రాపోఅర్దయ || 27


బృహ॑స్పతే॒ తి॒ ద॒ర్యో ర్హా॑ద్ద్యు॒మద్వి॒భాతి॒ క్రతు॑మ॒జ్జనేషు |
ద్దీ॒దయ॒చ్ఛవ॑స ఋతప్రజాత॒ ద॒స్మాసు॒ ద్రవి॑ణం ధేహి చి॒త్రమ్ || 28


మా న॑: స్తే॒నేభ్యో॒ యే అ॒భి ద్రు॒హస్ప॒దే ని॑రా॒మిణోరి॒పవోఽన్నేషు జాగృ॒ధుః |
దే॒వానా॒మోహ॑తే॒ వి వ్రయోహృ॒ది బృహ॑స్పతే॒ ప॒రః సామ్నోవిదుః || 29


విశ్వేభ్యో॒ హి త్వా॒ భువ॑నేభ్య॒స్పరి॒ త్వష్టాజ॑న॒త్సామ్న॑:సామ్నః క॒విః |
ఋ॑ణ॒చిదృ॑ణ॒యా బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॑ర్ద్రు॒హో హ॒న్తా మ॒హ ఋ॒తస్య॑ ధ॒ర్తరి॑ || 30


వ॑ శ్రి॒యే వ్య॑జిహీత॒ ర్వ॑తో॒ గవా”o గో॒త్రము॒దసృ॑జో॒ యదఙ్గిరః |
న్ద్రే॑ణ యు॒జా మ॑సా॒ పరీవృత॒o బృహ॑స్పతే॒ నిర॒పామౌబ్జో ర్ణ॒వమ్ || 31


బ్రహ్మ॑ణస్పతే॒ త్వమ॒స్య య॒న్తా సూ॒క్తస్య॑ బోధి॒ న॑యం జిన్వ |
విశ్వ॒o ద్భ॒ద్రం యదవన్తి దే॒వా బృ॒హద్వ॑దేమ వి॒దథే॑ సు॒వీరా”: || 32

(.వే..౨౪.)
సేమామ॑విడ్ఢి॒ ప్రభృ॑తి॒o శి॑షే॒ఽయా వి॑ధేమ॒ వ॑యా మ॒హా గి॒రా |
యథానో మీ॒ఢ్వాన్త్స్తవ॑తే॒ ఖా॒ వ॒ బృహ॑స్పతే॒ సీష॑ధ॒: సోత నోమ॒తిమ్ || 33


యో న్త్వా॒న్యన॑మ॒న్న్యోజ॑సో॒తాద॑ర్దర్మ॒న్యునా॒ మ్బ॑రాణి॒ వి |
ప్రాచ్యాయ॒దచ్యు॑తా॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॒రా చావి॑శ॒ద్వసు॑మన్త॒o వి ర్వ॑తమ్ || 34


ద్దే॒వానా”o దే॒వత॑మాయ॒ ర్త్వ॒మశ్ర॑థ్నన్ దృ॒ళహావ్ర॑దన్త వీళి॒తా |
ఉద్గా జ॒దభి॑న॒ద్బ్రహ్మ॑ణా వ॒లమగూహ॒త్తమో॒ వ్య॑చక్షయ॒త్ స్వ॑: || 35


అశ్మాస్యమవ॒తం బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॒ర్మధు॑ధారమ॒భి యమోజ॒సాతృ॑ణత్ |
మే॒వ విశ్వేపపిరే స్వ॒ర్దృశోబ॒హు సా॒కం సి॑సిచు॒రుత్స॑ము॒ద్రిణమ్ || 36


నా॒ తా కా చి॒ద్భువ॑నా॒ భవీత్వా మా॒ద్భిః శ॒రద్భి॒ర్దురోవరన్త వః |
య॑తన్తా చరతో అ॒న్యదన్య॒దిద్యా చ॒కార॑ వ॒యునా॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॑: || 37


అ॒భి॒నక్షన్తో అ॒భి యే తమాన॒శుర్ని॒ధిం ప॑ణీ॒నాం ప॑ర॒మం గుహాహి॒తమ్ |
తే వి॒ద్వాంస॑: ప్రతి॒చక్ష్యానృ॑తా॒ పున॒ర్యత॑ ఉ॒ య॒న్తదుదీయురా॒విశ॑మ్ || 38


ఋ॒తావానః ప్రతి॒చక్ష్యానృ॑తా॒ పున॒రాత॒ త॑స్థుః క॒వయోమ॒హస్ప॒థః |
తే బా॒హుభ్యా॑o మి॒తమ॒గ్నిమశ్మ॑ని॒ కి॒: షో అ॒స్త్యర॑ణో జ॒హుర్హి మ్ || 39


ఋ॒తజ్యే క్షి॒ప్రేణ॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॒ర్యత్ర॒ ష్టి॒ ప్ర ద॑శ్నోతి॒ న్వ॑నా |
స్య॑ సా॒ధ్వీరిష॑వో॒ యాభి॒రస్య॑తి నృ॒చక్ష॑సో దృ॒శయే॒ ర్ణ॑యోనయః || 40


”oన॒యః వి॑న॒యః పు॒రోహి॑త॒: సుష్టు॑త॒: యు॒ధి బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॑: |
చా॒క్ష్మో యద్వాజ॒o ర॑తే మ॒తీ ధనాఽఽదిత్సూర్య॑స్తపతి ప్య॒తుర్వృథా” || 41


వి॒భు ప్ర॒భు ప్ర॑థ॒మం మే॒హనాతో॒ బృహ॒స్పతే”: సువి॒దత్రా॑ణి॒ రాధ్యా॑ |
ఇ॒మా సా॒తాని॑ వే॒న్యస్య॑ వా॒జినో॒ యేన॒ జనాఉ॒భయేభుఞ్జ॒తే విశ॑: || 42


యోఽవ॑రే వృ॒జనేవి॒శ్వథావి॒భుర్మ॒హాము॑ ర॒ణ్వః వ॑సా వ॒వక్షి॑థ |
దే॒వో దే॒వాన్ప్రతి॑ పప్రథే పృ॒థు విశ్వేదు॒ తా ప॑రి॒భూర్బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॑: || 43


విశ్వ”o స॒త్యం మ॑ఘవానా యు॒వోరి॒దాప॑శ్చ॒న ప్ర మి॑నన్తి వ్ర॒తం వా॑మ్ |
అచ్ఛేన్ద్రాబ్రహ్మణస్పతీ హ॒విర్నోన్న॒o యుజే వా॒జినాజిగాతమ్ || 44


ఉ॒తాశి॑ష్ఠా॒ ను॑ శృణ్వన్తి॒ హ్న॑యః స॒భేయో॒ విప్రోభరతే మ॒తీ ధనా” |
వీ॒ళు॒ద్వేషా॒ ను॒ శ॑ ఋ॒ణమాద॒దిః హ॑ వా॒జీ స॑మి॒థే బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॑: || 45


బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతేరభవద్యథావ॒శం స॒త్యో మ॒న్యుర్మహి॒ కర్మాకరిష్య॒తః |
యో గా ఉ॒దాజ॒త్స ది॒వే వి చాభజన్ మ॒హీవ॑ రీ॒తిః వ॑సాసర॒త్పృథ॑క్ || 46


బ్రహ్మ॑ణస్పతే సు॒యమ॑స్య వి॒శ్వహారా॒యః స్యా ర॒థ్యో॒ య॑స్వతః |
వీ॒రేషు॑ వీ॒రాఁ ప॑ పృఙ్ధి న॒స్త్వం యదీశానో॒ బ్రహ్మ॑ణా॒ వేషి॑ మే॒ వ॑మ్ || 47


బ్రహ్మ॑ణస్పతే॒ త్వమ॒స్య య॒న్తా సూ॒క్తస్య॑ బోధి॒ న॑యం జిన్వ |
విశ్వ॒o ద్భ॒ద్రం యదవన్తి దే॒వా బృ॒హద్వ॑దేమ వి॒దథేసు॒వీరా”: || 48

(.వే..౨౫.)
ఇన్ధానో అ॒గ్నిం వ॑నవద్వనుష్య॒తః కృ॒తబ్రహ్మా శూశువద్రా॒తహవ్య॒ ఇత్ |
జా॒తేన॑ జా॒తమతి॒ ప్ర స॑ర్సృతే॒ యంయ॒o యుజ”o కృణు॒తే బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॑: || 49


వీ॒రేభి॑ర్వీ॒రాన్వ॑నవద్వనుష్య॒తో గోభీర॒యిం ప॑ప్రథ॒ద్బోధ॑తి॒ త్మనా” |
తో॒కం చ॒ స్య॒ న॑యం వర్ధతే॒ యంయ॒o యుజ”o కృణు॒తే బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॑: || 50


సిన్ధు॒ర్న క్షోద॒: శిమీవాఁ ఋఘాయ॒తో వృషేవ॒ వధ్రీ”oర॒భి వ॒ష్ట్యోజ॑సా |
అ॒గ్నేరి॑వ॒ ప్రసి॑తి॒ర్నాహ॒ ర్త॑వే॒ యంయ॒o యుజ”o కృణు॒తే బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॑: || 51


తస్మాఅర్షన్తి ది॒వ్యా అ॑స॒శ్చత॒: త్వ॑భిః ప్రథ॒మో గోషు॑ గచ్ఛతి |
ని॑భృష్టతవిషిర్హ॒న్త్యోజ॑సా॒ యంయ॒o యుజ॑o కృణు॒తే బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॑: || 52


స్మా॒ ఇద్విశ్వే॑ ధునయన్త॒ సిన్ధ॒వోచ్ఛి॑ద్రా॒ ర్మ॑ దధిరే పు॒రూణి॑ |
దే॒వానా”o సు॒మ్నే సు॒భగ॒: తే॒ యంయ॒o యుజ”o కృణు॒తే బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॑: || 53

(.వే..౨౬.)
ఋ॒జురిచ్ఛంసోవనవద్వనుష్య॒తో దేవ॒యన్నిదదేవయన్తమ॒భ్య॑సత్ |
సు॒ప్రా॒వీరిద్వ॑నవత్పృ॒త్సు దు॒ష్టర॒o యజ్వేదయ॑జ్యో॒ర్వి భ॑జాతి॒ భోజ॑నమ్ || 54


జ॑స్వ వీర॒ ప్ర వి॑హి మనాయ॒తో భ॒ద్రం న॑: కృణుష్వ వృత్ర॒తూర్యే” |
హ॒విష్కృ॑ణుష్వ సు॒భగో॒ యథాస॑సి॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతే॒రవ॒ వృ॑ణీమహే || 55


ఇజ్జనేన॒ వి॒శా న్మ॑నా॒ పు॒త్రైర్వాజ”o భరతే॒ నా॒ నృభి॑: |
దే॒వానా॒o యః పి॒తర॑మా॒వివాసతి శ్ర॒ద్ధామ॑నా హ॒విషా॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతిమ్ || 56


యో అ॑స్మై హ॒వ్యైర్ఘృ॒తవ॑ద్భి॒రవి॑ధ॒త్ ప్ర తం ప్రా॒చా న॑యతి॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॑: |
ఉ॒రు॒ష్యతీ॒మంహ॑సో॒ క్ష॑తీ రి॒షో॒o౩ఽహోశ్చి॑దస్మా రు॒చక్రి॒రద్భు॑తః || 57

(.వే..౯౭.)
ము॒ జ్యేష్ఠ॒o మ॑సా హ॒విర్భి॑: సు॒శేవ॒o బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి”o గృణీషే |
న్ద్ర॒o శ్లోకో॒ హి॒ దైవ్య॑: సిషక్తు॒ యో బ్రహ్మ॑ణో దే॒వకృ॑తస్య॒ రాజా” || 58

(.వే..౯౭.)
ఇ॒యం వా”o బ్రహ్మణస్పతే సువృ॒క్తిర్బ్రహ్మేన్ద్రా వ॒జ్రిణేఅకారి |
అ॒వి॒ష్టం ధియోజిగృ॒తం పుర”o‍ధీర్జజ॒స్తమ॒ర్యో వ॒నుషా॒మరాతీః || 59

(.వే.౧౦.౧౫౫.)
చ॒త్తో ఇ॒తశ్చ॒త్తాముత॒: సర్వాభ్రూ॒ణాన్యా॒రుషీ” |
అ॒రా॒య్య”o బ్రహ్మణస్పతే॒ తీక్ష్ణ॑శృఙ్గోదృ॒షన్ని॑హి || 60


అ॒దో యద్దారు॒ ప్లవ॑తే॒ సిన్ధో”: పా॒రే అ॑పూరు॒షమ్ |
తదా ర॑భస్వ దుర్హణో॒ తేన॑ గచ్ఛ పరస్త॒రమ్ || 61

(.వే.ఖి.౧౦.౧౨౮.౧౨)
గ్ని॒ర్యేన॑ వి॒రాజ॑తి సూ॒ర్యోయేన వి॒రాజ॑తి |
వి॒రాజ్యే విరా॒జతి తేనా॒స్మాన్ బ్రహ్మ॑ణస్పతే వి॒రా॑జ సమిధ॒o కు॑రు || 62

(.వే..౭౫.౧౭)
త్ర॑ బా॒ణాః స॒మ్పతన్తి కుమా॒రా వి॑శి॒ఖా ఇ॑వ |
తత్రానో॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॒రది॑తి॒: ర్మ॑ యచ్ఛతు వి॒శ్వాహా॒ ర్మ॑ యచ్ఛతు || 63

(.వే.౧౦.౧౬౪.)
ది॑న్ద్ర బ్రహ్మణస్పతేఽభిద్రో॒హం చరామసి |
ప్రచేతా ఆఙ్గిర॒సో ద్వి॑ష॒తాం పా॒త్వంహ॑సః || 64

(.వే.౧౦.౧౧౨.)
ని షు సీ గణపతే గ॒ణేషు॒ త్వామాహు॒ర్విప్ర॑తమం వీ॒నామ్ |
ఋ॒తే త్వత్క్రి॑యతే॒ కిం చ॒నారే మ॒హామ॒ర్కం మ॑ఘవఞ్చి॒త్రమ॑ర్చ || 65

(.వే.౧౦.౬౦.౧౨)
అ॒యం మే॒ స్తో॒ గ॑వాన॒యం మే॒ గ॑వత్తరః |
అ॒యం మే॑ వి॒శ్వభేజో॒ఽయం శి॒వాభి॑మర్శనః || 66

ఓం శాన్తి॒: శాన్తి॒: శాన్తి॑: |